Bài 4. Một số axit quan trọng | Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 9

Nội dung bài học

A. AXIT CLOHIDRIC (HCl)

1. Tính chất 

- Dung dịch khí hiđro clorua trong nước gọi là axit clohiđric. Dung dịch axit clohiđric đậm đặc là dung dịch bão hoà hiđro clorua, có nồng độ khoảng 37%. Axit clohiđric có những tính chất hoá học của một axit mạnh. 

- Làm đổi màu quỳ tím thành đỏ.

- Tác dụng với nhiều kim loại (Mg, Zn, Al, Fe ...) tạo thành muối clorua và giải phóng khí hiđro.

- Ngoài ra, axit clohiđric tác dụng với muối (sẽ học trong Bài 9). 

B. AXIT SUNFURIC (H₂SO₄)

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ 

Axit sunfuric là chất lỏng sánh, không màu, nặng gần gấp hai lần nước (khối lượng riêng bằng 1,83 g/cm³ ứng với nồng độ 98%), không bay hơi, tan dễ dàng trong nước và toả rất nhiều nhiệt.

Chú ý : Muốn pha loãng axit sunfuric đặc, ta phải rót từ từ axit đặc vào lọ đựng sẵn nước rồi khuấy đều. Làm ngược lại sẽ gây nguy hiểm. 

II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 

Axit sunfuric loãng và axit sunfuric đặc có một số tính chất hoá học khác nhau. 

1. Axit sunfuric cũng có tính chất hoá học của axit

Tương tự axit clohiđric, axit sunfuric loãng có những tính chất hoá học sau :

- Làm tóc màu quỳ tỉnh thành đó.

- Tác dụng với kim loại (Mg, Zn, Al, Fe ...) tạo thành muối sunfat và giải phóng khí hidro). 

- Tác dụng với bazo tạo thành muối sunfat vả nước.

- Tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối sunfat và nước. 

Ngoài ra, axit sunfuric loãng tác dụng được với muối (Bài 9). 

2. Axif sunfuric đặc có những tinh chất hoá học riêng

a) tác dụng với kim loại

Axit H₂SO₄ đặc tác dụng với nhiều kim loại nhưng không giải phóng khí hiđro. Khí nóng tạo thành muối sunfat (ứng với hóa trị cao của kim loại nếu kim loại có nhiều hóa trị) và khí sunfurơ.

b) Tính háo nước.

Thí dụ khi cho axit H₂SO₄ vào đường, đường sẽ hóa thành than.

C₁₂H₂₂O₁₁ --> 11H₂O + 12C

III. ỨNG DỤNG

Hàng năm, thế giới sản xuất gần 200 triệu tấn axit H2SO4 . Axit H2SO4 là nguyên liệu của nhiều ngành sản xuấthóa học như sản xuất phân bón, phẩm nhuộm, chế biến dầu mỏ,..

IV. Sản xuất axit H₂SO₄

Trong công nghiệp, axit sunfuric được sản xuất bằng phương pháp tiếp xúc. Nguyên liệu là lưu huỳnh (hoặc

quặng pirit sắt), không khí và nước.

Quá trình sản xuất axit H₂SO₄ gồm 3 công đoạn sau:

- Sản xuất lưu huỳnh đi oxit bằng cách đốt lưu huỳnh hoặc pirit sắt trong không khí;

S + O₂→ SO₂

4FeS₂+ 11O₂→ 8SO₂+ 2Fe₂O₃

- Sản xuất lưu huỳnh trioxit bằng cách oxi hóa SO2, có xúc tác là V2O5 ở 450 độ C

2SO₂ + O₂ --> 2SO₃

- Sản xuất axit H₂SO₄ bằng cách cho SO₃ tác dụng với nước:

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

V. Nhận biết axit H₂SO₄ và muối sunfat

- Để nhận ra axit H₂SO₄ trong các axit và nhận ra muối sunfat trong các muối, ta dùng thuốc thử là dung dịch muối bari,

- Khi cho dung dịch muối bari vào dung dịch H₂SO₄ hoặc muối sunfat, thấy có chất kết tủa màu trắng, không

tan trong nước và trong axit là BaSO4 xuất hiện.

Phương trình hóa học:

H₂SO₄ + BaCl₂ → 2HCl + BaSO₄

Na₂SO₄ + BaCl₂ → 2NaCl + BaSO₄

 

1. Dung dịch HCl và H₂SO₄ loăng có đầy đủ những tính chất hoá học của axit.

2. Axit sunfuric đặc tác dụng với nhiều kim loại, không giải phóng khí hidro và có tính háo nước.

3 Axit clohidric và axit sunfuric có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.

4. Axit sunfuric được sản xuất trong công nghiệp bằng phương pháp tiếp xúc.

5. Nhận biết axit sunfuric và dung dịch muối sunfat bằng thuốc thử là dung dịch muối bari hoặc bari hidroxit. 

Phương trình hóa học

BaCl₂ + H₂SO₄ → 2HCl + BaSO₄ BaCl₂ + Na₂SO₄ → 2NaCl + BaSO₄ O₂ + S → SO₂ 4FeS₂ + 11O₂ → 2Fe₂O₃ + 8SO₂ 2HCl + BaSO₄ → BaCl₂ + H₂SO₄ 2HCl + CaSO₄ → H₂SO₄ + CaCl₂

Xem Sách Giáo Khoa Trực Tuyến

Sách Giáo Khoa Online Lớp 1 Sách Giáo Khoa Online Lớp 2 Sách Giáo Khoa Online Lớp 3 Sách Giáo Khoa Online Lớp 4 Sách Giáo Khoa Online Lớp 5 Sách Giáo Khoa Online Lớp 6 Sách Giáo Khoa Online Lớp 7 Sách Giáo Khoa Online Lớp 8 Sách Giáo Khoa Online Lớp 9 Sách Giáo Khoa Online Lớp 10 Sách Giáo Khoa Online Lớp 11 Sách Giáo Khoa Online Lớp 12

Bài học khác trong Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 9

CHƯƠNG 1 CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ Bài 2. Một số oxit quan trọng Bài 3. Tính chất hóa học của axit Bài 4. Một số axit quan trọng Bài 5. Luyện tập: Tính chất hóa học của oxit và axit Bài 6. Thực hành: Tính chất hóa học của oxit và axit Bài 7. Tính chất hóa học của bazơ Bài 8. Một số bazơ quan trọng Bài 9. Tính chất hóa học của muối Bài 10. Một số muối quan trọng Bài 11. Phân bón hóa học Bài 12. Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ Bài 13. Luyện tập chương 1: Các hợp chất vô cơ Bài 14. Thực hành: Tính chất hóa học của bazơ và muối CHƯƠNG 2: KIM LOẠI Bài 16. Tính chất hoá học của kim loại Bài 17. Dãy hoạt động hoá học của kim loại Bài 18. Nhôm Bài 19. Sắt Bài 20. Hợp kim sắt: Gang, thép Bài 21. Sự ăn mòn kim loại và bảo vệ kim loại không bị ăn mòn Bài 22. Luyện tập chương 2: Kim loại Bài 23. Thực hành: Tính chất hóa học của nhôm và sắt Bài 24. Ôn tập học kì 1 CHƯƠNG 3 SƠ LƯỢC VỀ BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC Bài 26. Clo Bài 27. Cacbon Bài 28. Các oxit của cacbon Bài 29. Axit cacbonic và muối cacbonat Bài 30. Silic. Công nghiệp silicat. Bài 31. Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học Bài 32. Luyện tập chương 3: Phi kim – Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học Bài 33. Thực hành: Tính chất hóa học của phi kim và hợp chất của chúng CHƯƠNG 4 HIĐROCACBON. NHIÊN LIỆU Bài 35. Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ Bài 36. Metan Bài 37. Etilen Bài 38. Axetilen Bài 39. Benzen Bài 40. Dầu mỏ và khí thiên nhiên Bài 41. Nhiên liệu Bài 42. Luyện tập chương 4: Hiđrocacbon. Nhiên liệu Bài 43. Thực hành: Tính chất của Hiđrocacbon CHƯƠNG 5 DẪN XUẤT CỦA HIĐROCACBON. POLIME Bài 45. Axit axetic Bài 46. Mối liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic Bài 47. Chất béo Bài 49. Thực hành: Tính chất của rượu và axit Bài 50. Glucozơ Bài 51. Saccarozơ Bài 52. Tinh bột và xenlulozơ Bài 53. Protein Bài 54. Polime

Nội dung SGK ở cấp học khác

Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 8 Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 10 Cơ Bản Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 11 Cơ Bản Sách Giáo Khoa Hóa Học Lớp 12 Cơ Bản